Aşırı Düşünmenin Belirtileri ve Etkileri

Aşırı düşünme, ekseriyetle farkında olmadan gelişir ve vakitle bir alışkanlığa dönüşebilir. Kimi vakit değerli bir karar verme sürecinde, kimi vakit ise kolay bir olay karşısında bile çok düşünmeye başlayabiliriz.

Belirtiler:

Karar verirken daima tereddüt yaşamak.

Geçmişte yapılan yanılgıları tekrar tekrar düşünmek.

Gelecekte mümkün olumsuz senaryoları başta kurgulamak.

Uykuya dalmakta zorlanmak.

Başarıları küçümseyip, kusurlara odaklanmak.

Etkileri:

Anksiyete ve gerilimin artması

Fiziksel yorgunluk

Konsantrasyon kaybı

Özgüvenin azalması

Karar vermede zorlanma

Aşırı Düşünmenin Nedenleri

Mükemmeliyetçilik:

Her şeyin kusursuz olmasını istemek, daima ayrıntılara takılmaya neden olur.

Gelecek Telaşı:

Bilinmeyen gelecekle ilgili olasılıkları düşünmek, zihinsel yorgunluğu artırır.

Geçmişteki Travmalar:

Yaşanmış makûs tecrübeler, gelecekte misal durumlar için çok tetikte olmaya yol açar.

Özgüven Eksikliği:

Kendi kararlarınıza güvenmemeniz, daima kendinizi sorgulamanıza neden olabilir.

Aşırı Düşünmeyi Durdurmanın Tesirli Yolları

1. Farkındalık (Mindfulness) Geliştirin

Anı yaşamak, çok düşünmeyi azaltmanın en tesirli yollarından biridir. Zihniniz geçmiş ya da geleceğe kaydığında, dikkatinizi o ana geri getirin.

Nasıl Yapılır?

Günlük 5-10 dakikalık nefes idmanları yapın.

Çevrenizi gözlemleyin ve duyularınıza odaklanın.

2. Kontrol Edemediklerinizi Kabul Edin

Hayatta her şeyi denetim edemezsiniz. Elinizde olmayan hususlar için kendinizi suçlamak yerine, durumu kabullenmek çok düşünmeyi azaltır.

İpucu:

“Bunu değiştirebilir miyim?” sorusunu kendinize sorun. Cevap “hayır” ise, mevzuyu bırakmayı deneyin.

3. Zihinsel Bir “Dur” Butonu Oluşturun

Zihninizin çok çalıştığını hissettiğinizde, kendinize “Dur!” demeyi alışkanlık haline getirin. Bu, fikir döngüsünü kırmanıza yardımcı olabilir.

Öneri:

El bileğinize lastik takın ve çok düşünmeye başladığınızda yavaşça çekip bırakın.

4. Zihninizi Meşgul Edin

Boş vakitlerde zihninizin dolaşmasına müsaade vermek yerine, bir hobi edinin ya da spor yaparak fikirleri dağıtın.

Etkinlik Teklifleri:

Yürüyüş

Yoga

Resim yapmak yahut kitap okumak

5. Yazıya Dökün

Düşüncelerinizi kağıda dökmek, onların zihninizde dağınık kalmasını maniler. Yazdıkça, aslında birden fazla fikrin mantıksız olduğunu fark edebilirsiniz.

Nasıl Yapılır?

Geceleri uyumadan evvel, gün boyunca aklınıza takılan şeyleri yazın.

6. Pozitif Bir Niyet Alışkanlığı Edinin

Negatif fikirlerin yerine müspet senaryolar geliştirmeyi deneyin. Her berbat fikir geldiğinde, onun tam aykırısını zihninizde canlandırın.

Örnek:

“Başarısız olacağım.” → “Bu bir tecrübe ve elimden gelenin en güzelini yapacağım.”

7. Kendinize Âlâ Davranın

Herkes kusur yapar ve eksiksiz olmak zorunda değildir. Kendinizi daima eleştirmek yerine, yanlışlarınızı kabul edip onlardan ders çıkarın.

Aşırı Düşünmeyi Önlemede Altın Kurallar:

Küçük maksatlar belirleyin ve büyük resme odaklanın.

Kendinize molalar verin.

Her gün minnettarlık pratiği yapın.